به گزارش پایگاه خبری عصر قزوین؛ بقعه چهار انبیا یا پیغمبریه شهر قزوین که مدفن چهار تن از پیامبران بنی اسرائیل می باشد، یکی از معدود آثار تاریخی و مذهبی پیش از ظهور اسلام و حتی پیش از ظهور مسیحیت است که زیارت آن نزد سه آیین الهی- ابراهیمی دارای ارزش دینی بسیار زیادی است.
این زیارتگاه در کنار آستان مقدس امام زاده حسین(ع) که جزو مشهورترین و البته محبوب ترین اماکن زیارتی شهر قزوین محسوب می شوند، همه ساله و به ویژه در فصل بهار و تعطیلات نوروز میزبان تعداد زیادی از زائران به ویژه هموطنان عزیز از اقصی نقاط کشور و نیز پیروان دیگر ادیان است.
برای اهالی قزوین نیز این زیارتگاه، گذشته از اصالت تاریخی و جنبه فرهنگی، ارزش معنوی خاصی دارد؛ به ویژه در مناسبت های مذهبی همچون محرم و ایام فاطمیه، مراسم عزا، با شکوه خاصی در این مکان برگزار می شود که خود جلوه دیگری از گردشگری قزوین که گردشگری مذهبی هست را به نمایش می گذارد.
نمونه درجه یک تاریخ و فرهنگ رایج در ایران پیش از ظهور اسلام
آستان متبرک چهار انبیا و امامزاده صالح (ع) شهر قزوین از اماکن زیارتی مشهور این شهر است که در کنار ارزش مذهبی از قدمت و اصالت تاریخی کهن نیز برخوردار است.
گرچه قدمت بیشتر آثار و ابنیه تاریخی شهر قزوین مربوط به قرون پس از اسلام است و بخش اندکی از آن ها در اعصار پیش از ظهور اسلام ساخته شده اند با این حال، قدمت و اصالت تاریخی همان اندک آثار تاریخی قبل اسلام به حدی است که می توان از این آثار به عنوان نمونه های درجه یک تاریخ و فرهنگ رایج در ایران پیش از ظهور اسلام یاد کرد.
بر اساس اسناد موقوفات صفویه، این مکان در پایان قرن ۱۱ هجری، زیارتگاهی مورد احترام بوده و باغ هایی هم برای آن وقف شده است؛ این زیارتگاه در کنار آستان مقدس امامزاده حسین(ع)، در زمره مشهورترین و محبوب ترین اماکن زیارتی شهر قزوین است.
ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در کنار بقعه چهار انبیای الهی، مقبره امامزاده صالح بن حسن مجتبی (ع) از نوادگان امام حسن (ع) قرار دارد که موجب شده تا زائران از اقصی نقاط کشور برای زیارت به این بقعه متبرکه مراجعه نموده و برای حل گره های بزرگ زندگی خود، متوسل به این پیامبران الهی و نواده امام حسن (ع) شوند.
به این ترتیب می توان گفت یکی از کهن ترین زیارتگاه های مقدس نزد پیروان ادیان آسمانی یهود، مسیحیت و اسلام در ایران، در شهر قزوین واقع شده است.
«سلام»، «سلوم»، «سهولی» و «القیا» چهار اسم با ریشه عبری- سامی متعلق است به چهار پیامبری که در بقعه چهار انبیاء قزوین مدفون هستند. طبق روایت های تاریخی این چهار پیامبر الهی که سال ها مورد آزار و اذیت قوم بنی اسرائیل قرار گرفته بودند، تصمیم به مهاجرت به نواحی داخلی فلات ایران و ایالت “ماد” می گیرند.
هدف از این مهاجرت که دست کم دو هزار و صد سال از آن می گذرد، رهایی از آزار و اذیت قوم بنی اسرائیل، تبلیغ شریعت موسی(ع) و مهم تر از همه دادن بشارت میلاد مسیح به موحدان ایالت ماد بوده است.
بعدها این چهار پیامبر در همین شهر از دنیا می روند ولی اینکه مرگ این افراد طبیعی بوده و یا اینکه کشته شده اند؟ تاکنون در هیچ منبعی توضیحی در خصوص آن ذکر نشده است.
البته قبور تعدادی از رجال نیز در فاصله نزدیک قبور متبرکه قرار دارد اما مردم غالبا این زیارتگاه را با نام چهار پیامبر یاد شده می شناسند.
ثبت ملی کهن ترین زیارتگاه قزوین
بقعه چهارانبیا به لحاظ سبک های معماری نیز اثری در خور ستایش است. چنانکه جای جای این بنا ردی از سبک های متعدد معماری اسلامی را در خود دارد، اما در این بین معماری صفوی بیش از سایر سبک ها جلوه گری می کند. مسجد، مقبره و مدرسه ای که در کنار زیارتگاه قرار دارد با هم مجموعه پیغمبریه را تشکیل می دهند که در این بین مسجد و مدرسه متعلق به دوره صفویه است و بنای فعلی بقعه نیز در اواسط دوره قاجاریه ساخته و مرمت شده است.
نوع آمیختگی این سه بنا در کنار هم از ویژگی های قابل توجه معماری مجموعه پیغمبریه به شمار می رود. این بقعه دارای هنرهای تزئینی و معماری زیبا و قابل توجه بوده و داخل حرم هم آینه کاری شده است و با توجه به ویژگی های شاخصی که دارد، در سال ۷۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
امامزاده گرشماق؛ سنتی از دوره صفویه
زیارتگاه چهار انبیا قزوین در پایان هر ماه قمری میزبان زائرانی است که برای تبرّک، ماه جدید قمری را با زیارت این بقعه آغاز می کنند. این مراسم که غالبا توسط خانم ها اجرا می شود در استان ها و شهرهای همجوار قزوین به ویژه تهران و کرج نیز شناخته شده است؛ به گونه ای که تعداد زیادی از زائران آخر ماه این بقعه، خانم هایی از شهرهای مختلف استان البرز و تهران هستند.
سنت زیارت آخر ماه در پیغمبریه تا روزهای نخست ماه بعدی همچنان ادامه دارد، این سنت کهن در اصل همان رسم ” امامزاده گُرُشماق” است که به ترکی به معنای دید و بازدید با امامزاده است.
“امامزاده گُرُشماق” سنتی بر جای مانده از زنان اشرافی دربار صفویه بوده که در مجاورت بنا در کاخ شاه صفوی مستقر بودند؛ چنانکه در عصر صفوی دری مخصوص ورود و خروج زنان دربار به این مقبره تعبیه شده بود که امروزه دیگر اثری از آن وجود ندارد.
تبرک نوروز با عطر و بوی ماه مبارک رمضان
با فرارسیدن روزهای پایانی سال و آغاز تعطیلات نوروز که امسال با ماه مبارک رمضان مقارن گشته است، یقینا طعم و جهت بسیاری از مسافرت های نوروزی درون شهری با این مناسبت دینی تغییر خواهد کرد؛ در این بین گردشگری مذهبی بهترین فرصت، هم در جهت استفاده بهتر از روزهای آخر سال و هم تامین کننده حرمت شعائر و مناسبت های مذهبی است.
به همین ترتیب حرم چهار انبیاء قزوین می تواند یکی از بهترین گزینه ها برای علاقمندان گردشگری مذهبی در مناسبت های مذهبی از این دست باشد؛ به گونه ای که گردشگران می توانند در این زیارتگاه ضمن رهایی از رنج سفر و آسودن از خستگی های زندگی شهری و بهره بردن از ایام تعطیلات نوروز، اعمال دینی و مستحبات این ماه مبارک را با شکوه و اصالت خاصی که منحصر به این بنای روحانی است به جا آورند.
هموطنان نیز با توجه به اینکه از کدام یک از ورودی ها وارد شهر قزوین می شوند، می توانند با پیمودن مسیر مستقیم از دروازه رشت و یا میدان مینودر به سمت ضلع جنوبی سبزه میدان به این زیارتگاه مقدس و البته سایر مجموعه زیارتگاه های مذهبی شهر قزوین مانند امامزاده حسین(ع) و امامزاده اسماعیل(ع) دسترسی پیدا کنند.
