سید محمد شفیعی، کارشناس سیاسی؛ همواره صحبت از همگرایی و وحدت (البته هر کدام معنی جداگانه دارند و همگرایی موجب ایجاد وحدت می‌شود) در بین کشورهای جهان اسلام می‌شود. علی رغم بسترهای متعددی که برای همگرایی کشورها اعم از اقتصادی و دینی وجود دارد در این میان عامل دینی همواره نقش مهمی در ایجاد وحدت داشته است.
مسئله فلسطین نیز، تا چندین سال گذشته عاملی بود که سبب همگرایی و وحدت کشورهای جهان اسلام می‌شد اما از ۱۹۷۳ به این سو با صلح کمپ دیوید و آغاز عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل تا حدودی همگرایی در باب مسئله فلسطین دور به نظر می‌رسید.
در جنگ اخیر و بعد از عملیات ۷ اکتبر نیز کم و بیش شکاف‌هایی بین کشورهای اسلامی دیده شد برخی کشورهای اسلامی اقدامات اسرائیل را محکوم کرده، برخی مشی میانه در پیش گرفته و برخی مانند امارات، حماس را محکوم کردند.
جهان‌بینی سیاسی متفاوت هر یک از دولت‌های ممالک اسلامی سبب شده تا علی رغم موارد متعدد همگرایی، ما شاهد عدم وحدت ما بین این دولت‌ها باشیم. نشست ریاض نیز از قاعده مستثنی نبود، این نشست می‌توانست تاثیر زیادی درباره مسئله امروز فلسطین داشته باشد و بسیاری از کسانی که دغدغه فلسطین دارند منتظر بیانیه‌ای متفاوت نسبت به بیانیه‌های سایر سازمان‌های بین‌المللی بودند، اما تقریبا تمام مواردی که در بیانیه پایانی ریاض اعلام شد تفاوتی با سایر بیانیه‌ها نداشته است.
اشاره به راه‌حل دو کشوری، درخواست از کشورها برای عدم فروش سلاح به اسرائیل، درخواست ورود دادستان دیوان بین‌المللی کیفری، بازگشایی گذرگاه و….مواردی است که در سایر بیانیه‌ها و قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل به آن اشاره شده بود. کشورهایی نظیر ایران هم که با برخی از بندهای هر بیانیه و قطعنامه مخالف باشند ، تحفظ خود از بندها را اعلام می‌دارند.
پس می‌بینیم نشست ریاض هم عایدی خاصی برای غزه نداشته که اعتراض حماس را نیز به همراه داشته است، اما باید این حقیقت را هم بپذیریم که در باطن کشورهای نظیر عربستان، مصر، امارات، بحرین و چند کشور دیگر بدشان نمی‌آید که حماس به طور کل نابود شود، احتمالا در بیانیه ریاض نیز همین جهان‌بینی سیاسی متفاوت کشورهای نام‌برده و همان نارضایتی از موجودیتی به نام حماس در بیانیه نهایی تاثیرگذار بوده و سبب بی‌اثری آن بوده است.
اقدامات بر پایه اِلِمان‌های آرمانگرایی، در جهان رئالیستی امروزی به کار مردم غزه نمی‌آید، مشاهده شد که حتی جنایات انسانی اخیر در غزه از سوی اسرائیل نیز، سبب نشد تا همگرایی و وحدت مابین تمامی دولت‌های جهان اسلام ایجاد شود و برخی در باطن به دنبال منافع سیاسی خود هستند.
اما نکته‌ای که حائز اهمیت است که اگر برخی از دولت‌های اسلامی به دنبال نابودی حماس باشند، حماس نابود نخواهد شد! اما چگونه؟. از دید سازه انگاری، مسئله فلسطین، مسئله‌ای هویتی و تاریخی است و محصول امروز و دیروز نیست و با توجه به ریشه آن حتی اگر بر فرض حماس هم نابود شود، گروه و تشکیلات دیگری با همان طیف فکری و عملی با نامی جدید متولد خواهد شد و ادامه‌دهنده راه حماس خواهد بود.
انتهای پیام/
