به گزارش پایگاه خبری عصر قزوین؛ در طی ماه‌های اخیر ایران سیاست تنش‌زدایی را در قبال کشورهای عربی منطقه، آژانس‌بین‌المللی انرژی اتمی و حتی غرب در پیش‌گرفته است اما قطار روابط ایران و باکو همواره از ریل خارج می‌شود. اخیرا هم دستگیری یک تبعه جمهوری آذربایجان به سر فصل جدید منازعات دیپلماتیک بدل شده است.
اما چرا روابط ایران و باکو همواره دچار سراشیبی است؟
کمی باید به عقب برگردیم. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، دو کشور تازه استقلال‌یافته آذربایجان و ارمنستان با یکدیگر وارد جنگ شدند. ایران در قبال باکو باید راهبردی را اتخاذ میکرد و از بین دو دید موجود در کشور (دید ناسیونالیستی و دید مذهبی) یکی را انتخاب می کرد. ایران نگرش مذهبی را انتخاب کرد، هر چند هنوز نگرش ناسیونالیستی در میان تحلیل گران، اساتید دانشگاه و…. وجود دارد.
دلیل انتخاب نگرش مذهبی از سوی ایران، شیعه بودن اکثریت جمعیت این کشور بود و ایران می‌توانست برای گسترش ایدئولوژی خود از آن بهره ببرد. تقریبا هم در اوایل ایران در حال موفق شدن بود. حضور نیروهای نظامی ایران در باکو و آموزش نیروهای باکو توسط آنها اثرات مثبتی داشت، روشن جوادوف نیز از نیروهای آموزش‌دیده بود(بعدها به طرز مشکوکی ترور شد).
این مورد پذیرش رهبران باکو نبود. آنها که به دنبال رهایی از هویت و فرهنگ روسی بوده و خواستار اتخاذ یک هویت مستقل برای خود بودند، حال شاهد نفوذ هژمون فرهنگی ایران بودند و به همین دلیل و برای قرار نگرفتن در فرهنگ روسی و ایرانی_شیعی، به سمت الگوی لائیک_ترک رفتند. بعد از این اتفاق تلاش ایران برای مقابله با نفوذ ترکیه و پانترکیسم در این کشور شروع شد
اما انتخاب الگوی لائیک_ترک سبب نفوذ فراوان ترکیه در باکو شد و حال طی چند سال اخیر شاهد نفوذ ویژه اسرائیل در خاک این کشور هستیم.
احتمالا در فکر سران باکو این بوده تا از اسرائیل به عنوان اهرم فشار بر علیه ایران استفاده کنند، مادام که اسرائیل برای پیشبرد برنامه محاصره در همسایگی ایران، وارد خاک باکو شده است. یکی از علل بحران روابط دو ایران و باکو نیز همین میدان داری و نقش‌آفرینی اسرائیل در باکو و منطقه قره‌باغ به خصوص بعد از جنگ ۴۴ روزه است که به عنوان موتور نقش‌آفرینی در مناسبات تهران _ باکو عمل کرده است.
۴دلیل وضعیت لائیک و غیر مذهبی دولت در باکو، نفوذ ترکیه و جریان پانترکیسم در آن، نقش‌آفرینی اسرائیل و تعارض ایدئولوژیک سبب اختلافات و تنش در روابط ایران و باکو شده است.
باکو رشد اسلام‌سیاسی را برای خود خطر می‌بیند و به همین دلیل بر مدل جدایی دین و سیاست از یکدیگر تاکید می‌کند، از سوی دیگر مدل ایران کاملا با باکو تفاوت دارد و جهت‌گیری سیاست داخلی و خارجی آن بر اساس آموزه‌های اسلامی تعیین شده است.
در کل اختلافات دو کشور مربوط به زمان فعلی نیست و در گذشته اگر تعارض ایدئولوژیک سبب اختلاف دو کشور می‌شد و تا حدودی نفوذ ترکیه و جریان پان‌ترکی، اکنون با حضور و میدان داری اسرائیل در باکو و نقش تعیین‌کننده‌اش، احتمال فراز و نشیب‌های بیشتری در روابط دو کشور وجود دارد.
انتهای پیام/
